Thưởng cho người tố cáo hối lộ, tham nhũng nhằm khuyến khích tố giác tham nhũng là biện pháp mà Chính phủ Ukraine lần đầu tiên triển khai trong chiến dịch trấn áp tham nhũng thời chiến. Đây cũng là một trong những yếu tố giúp Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU).

 

    Nếu các hành vi hối lộ, tham nhũng gây thiệt hại cho nhà nước lên đến hơn 5.000 lần mức sinh hoạt tối thiểu hàng tháng (khoảng 73 đô la Mỹ) bị kết án, thì mức thưởng cho người tố cáo là 10% giá trị vụ án, tối đa lên đến 500.000 đô la Mỹ.

Các viên chức của Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine đứng cạnh những túi nilon đựng tiền bị tịch thu tại Kiev, Ukraine trong một vụ án (Ảnh: Reuters)

    Doanh nhân Yevhen Shevchenko, một trong hai người đầu tiên nhận thưởng từ Chính phủ khi tố giác hành vi hối lộ, tham nhũng lên đến 5 triệu đô la Mỹ năm 2020 của quan chức cấp cao. Shevchenko chia sẻ, thưởng tiền có thể khuyến khích nhiều người tố cáo sai phạm, đặc biệt là những người có thu nhập thấp như tài xế hay nhân viên giúp việc có nhiều cơ hội tiếp xúc với các vụ hối lộ, tham nhũng. “Họ, vì nhiều lí do, đã sợ hãi và không dám lên tiếng”.

 

    Trước đó, một quan chức Bộ Quốc phòng đã nhận được khoản tiền thưởng tương đương 40.500 đô la Mỹ khi báo cáo vụ hối lộ liên quan đến kết quả kiểm toán có lợi cho một nhà thầu của bộ năm 2021. Ngay sau đó, Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine đã mở rộng cuộc điều tra với các bộ trưởng và cựu cố vấn Tổng thống.

 

    Theo Anastasia Renka, Cục Chống tham nhũng Quốc gia cho rằng khi được nhận thưởng sau khi tố giác sai phạm, mà sai phạm đó bị kết án sẽ giúp người tố cáo thêm động lực loại bỏ cái xấu khỏi tổ chức, nhất là "khi người dân hiểu rõ quyền lợi của mình và các tổ chức sẽ phải nhận thức rằng người dân có thể tận dụng những quyền đó".

 

    Từ năm 2023, Cục Chống tham nhũng Quốc gia đã triển khai cổng thông tin trực tuyến cho phép tố cáo ẩn danh. Cổng đã nhận hơn 4.000 tố cáo, nhưng chỉ có 47 tố cáo là có dấu hiệu vi phạm cụ thể.

Ukraine đã thăng hạng trong chỉ số nhận thức tham nhũng mới nhất của Tổ chức Minh bạch Quốc tế, xếp thứ 104 trong số 180 quốc gia.

 

    Các nhà lập pháp Ukraine, với nỗ lực tăng cường bảo vệ pháp lý cho những người tố cáo, đã cập nhật các quy định thỏa thuận nhận tội trong các vụ án hối lộ, tham nhũng, mà theo giới chuyên gia, sẽ bắt giữ được nhiều nghi phạm cấp cao hơn.