Nhiều điểm mới trong Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi

Sáng 13-03, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến về Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân sửa đổi. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng chủ trì Phiên họp.

Phát biểu tại Phiên họp, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh sự cần thiết trong việc sửa đổi, bổ sung Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (VKSND), là nền tảng pháp lý quan trọng cho việc tổ chức bộ máy ngành Kiểm sát và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của VKSND theo tinh thần cải cách tư pháp của Đảng, được nêu tại Nghị quyết số 08-NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ Chính trị “Về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới”, đồng thời, việc xây dựng Luật tổ chức VKSND (sửa đổi) nhằm cụ thể hóa các quy định về VKSND trong Hiến pháp năm 2013, bảo đảm thiết chế VKSND có đủ năng lực, đáp ứng yêu cầu đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và vi phạm pháp luật trong tình hình mới.

Cũng theo Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, việc xây dựng Luật tổ chức VKSND (sửa đổi) cần quán triệt các quan điểm thể chế hóa đầy đủ, đúng đắn, toàn diện các quan điểm, chủ trương cải cách tư pháp, trong đó có tổ chức và hoạt động của VKSND, thể hiện trong các nghị quyết, văn kiện của Đảng. Quá trình xây dựng Luật tổ chức VKSND (sửa đổi) phải trên cơ sở tổng kết những vấn đề lý luận và thực tiễn tổ chức và hoạt động của VKSND theo quy định của Hiến pháp, phải xuất phát từ đặc điểm cụ thể về kinh tế, chính trị, xã hội và văn hóa của nước ta.

Bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, sự giám sát chặt chẽ của các cơ quan dân cử và nhân dân; bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, trên cơ sở phù hợp với Hiến pháp, đồng thời tiếp thu có chọn lọc kinh nghiệm tổ chức và hoạt động của cơ quan công tố, kiểm sát của các nước trên thế giới và trong khu vực, phù hợp với truyền thống văn hóa, điều kiện chính trị, kinh tế, xã hội cụ thể của nước ta.

Theo đó Luật tổ chức VKSND năm 2002 có 11 chương, 50 điều; Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002 có 06 chương, 44 điều; Pháp lệnh Kiểm sát viên VKSND năm 2002 có 05 chương, 34 điều. Dự thảo 1 Luật tổ chức VKSND (sửa đổi) có 07 chương, 13 mục, 110 điều. So với Luật tổ chức VKSND năm 2002, Dự thảo giảm 04 chương, nhưng tăng thêm 60 điều luật (trong đó, sửa đổi 78 điều, bổ sung 32 điều mới, không có điều nào được giữ nguyên). Do dự thảo Luật được xây dựng trên cơ sở pháp điển hóa Luật tổ chức VKSND năm 2002, Pháp lệnh Kiểm sát viên VKSND năm 2002 (sửa đổi năm 2011) và Pháp lệnh tổ chức VKSQS năm 2002 nên đã có thay đổi cơ bản về mặt kết cấu.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Nguyễn Văn Hiện, nhìn chung, dự án Luật đã thể chế hóa quy định của Hiến pháp (sửa đổi), một số định hướng cải cách tư pháp của Đảng liên quan đến tổ chức và hoạt động của VKSND và Viện kiểm sát quân sự, đáp ứng yêu cầu của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Cơ quan chủ trì soạn thảo đã tiến hành tổng kết 10 năm thi hành Luật tổ chức VKSND, Pháp lệnh tổ chức Viện kiểm sát quân sự và Pháp lệnh Kiểm sát viên năm 2002. Mặt khác, có sự tổ chức nghiên cứu, tham khảo pháp luật về cơ quan công tố và Viện kiểm sát một số nước.

Cũng theo Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện, thẩm tra của Uỷ ban Tư pháp cơ bản tán thành với Ban soạn thảo về sự cần thiết và các quan điểm xây dựng dự án Luật. Tuy nhiên, để thể chế hóa rõ hơn quy định của Hiến pháp 2013 và các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp thì cần bổ sung quan điểm về cơ cấu, tổ chức bộ máy, cán bộ của viện kiểm sát phải được tổ chức khoa học, gọn nhẹ, hiệu quả; kết hợp hài hòa giữa tính độc lập tuân theo pháp luật của mỗi cấp viện kiểm sát, của mỗi kiểm sát viên với sự chỉ đạo của Viện trưởng và sự chỉ đạo, lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng VKSNDTC; bảo đảm phù hợp với đặc điểm cụ thể của Việt Nam, đủ điều kiện và năng lực thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.

Tại phiên họp, các đại biểu cũng cho ý kiến về những nội dung sửa đổi bổ sung, các chế định của kiểm sát viên, nhiệm vụ của kiểm sát viên, về ngạch kiểm sát viên, cơ chế tuyển chọn kiểm sát viên, về tổ chức và thẩm quyền của Cơ quan điều tra Viện kiểm sát nhân dân; trách nhiệm thực hiện công tác thống kê hình sự, thống kê tội phạm của VKSND; về thẩm quyền quyết định biên chế; số lượng, cơ cấu kiểm sát viên, điều tra viên, viên chức của Viện kiểm sát nhân dân; kinh phí hoạt động của VKSND.

Đồng thời Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục rà soát, chỉnh lý, hoàn thiện các điều, khoản khác cả về nội dung và kỹ thuật lập pháp, bảo đảm chất lượng của dự thảo Luật và tính thống nhất, đồng bộ của các văn bản pháp luật khác như Bộ luật Lao động trong việc nâng tuổi nghỉ hưu của Kiểm sát viên…

Đăng Linh