Bị cáo Nguyễn Đức Kiên cùng 8 đồng phạm ra hầu tòa

Sáng 16-4, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án Nguyễn Đức Kiên và các đồng phạm bị truy tố về các tội: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, Trốn thuế, Kinh doanh trái phép. Bị cáo Nguyễn Đức Kiên nguyên là Phó Chủ tịch Hội đồng sáng lập Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu (ACB), nắm giữ vai trò chủ chốt tại nhiều doanh nghiệp lớn.

Hội đồng xét xử gồm 5 người: 2 thẩm phán, 3 hội thẩm nhân dân. Phó Chánh án Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Hữu Chính làm chủ tọa phiên tòa. Hai kiểm sát viên Đỗ Thị Thu Yến và Đào Thịnh Cường đại diện cho Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội giữ quyền công tố tại phiên tòa.

Tòa án và Viện kiểm sát nhân dân thành phố Hà Nội đã bố trí thêm 2 thẩm phán, 2 hội thẩm nhân dân, 2 kiểm sát viên dự khuyết tại phiên tòa. Phiên tòa dự kiến diễn ra trong vòng 2 tuần.

Có tổng số 23 luật sư đăng ký tham gia bào chữa cho các bị cáo, trong đó riêng bị cáo Nguyễn Đức Kiên đã mời 4 luật sư tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, gồm: Vũ Xuân Nam, Hoàng Đôn Hùng, Ngô Huy Ngọc, Bùi Quang Nghiêm.

Bị cáo Nguyễn Đức Kiên (Ảnh: Tuổi trẻ)

Trong vụ án này, bị cáo Nguyễn Đức Kiên (sinh năm 1964, trú ở phường Quảng An, quận Tây Hồ, Hà Nội) cùng 8 đồng phạm bị Viện kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về 4 tội danh: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, Trốn thuế và Kinh doanh trái phép.

Trong đó, bị cáo Kiên bị truy tố về cả 4 tội danh nói trên. Hai bị cáo: Trần Ngọc Thanh (Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội), Nguyễn Thị Hải Yến (Kế toán trưởng Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội) bị truy tố về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản".

Các bị cáo: Trần Xuân Giá (nguyên Chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng ACB), Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang (đều nguyên là Phó Chủ tịch Ngân hàng ACB), Lý Xuân Hải (nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB), Phạm Trung Cang (nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị Ngân hàng ACB), Huỳnh Quang Tuấn (nguyên thành viên thường trực Hội đồng Quản trị Ngân hàng ACB) cùng bị truy tố về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Trong số 9 bị cáo, có 4 bị cáo bị tạm giam, gồm: Nguyễn Đức Kiên, Lý Xuân Hải, Trần Ngọc Thanh, Nguyễn Thị Hải Yến. Các bị cáo còn lại được tại ngoại. 8 trong tổng số 9 bị cáo có mặt tại phiên tòa. Bị cáo Trần Xuân Giá vắng mặt vì lý do sức khỏe. Luật sư của bị cáo Trần Xuân Giá là luật sư Lưu Tiến Dũng đã đệ đơn của bị cáo lên Hội đồng xét xử đề nghị xin hoãn phiên tòa vì lý do sức khỏe không thể có mặt theo triệu tập của Hội đồng xét xử phiên tòa. Về việc này, đại diện Viện kiểm sát đề nghị Tòa tiếp tục tiến hành xét xử và thực hiện triệu tập các cá nhân và đại diện các tổ chức, pháp nhân theo quy định của pháp luật. Hội đồng xét xử yêu cầu cán bộ Tòa án đi xác minh tình trạng sức khỏe của bị cáo Trần Xuân Giá. Sau khi có kết quả xác minh, Hội đồng xét xử sẽ đưa ra quyết định về việc có hoãn phiên tòa hay không.

Tòa đã triệu tập tới phiên xử hơn 80 người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan; 3 nguyên đơn dân sự, 1 bị đơn dân sự (Công ty cổ phần đầu tư B&B), 6 người làm chứng (chỉ có mặt 3 người làm chứng), 1 giám định viên… Tòa cũng đã triệu tập Huỳnh Thị Huyền Như (sinh năm 1978, nguyên Trưởng Phòng Giao dịch Điện Biên Phủ, Vietinbank Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh) với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Có mặt tại tòa có đại diện các ngân hàng: ACB, Vietinbank, HD Bank, Đại Á bank, Ngân hàng Thương mại cổ phần phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long, Eximbank, Techcombank…; đại diện các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp: Công ty TNHH một thành viên Thép Hòa Phát (nguyên đơn dân sự), Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hồ Chí Minh, Chi cục Thuế quận Đống Đa (Hà Nội), Bộ Kế hoạch và Đầu tư…

Tại phần thủ tục bắt đầu phiên tòa, bị cáo Nguyễn Đức Kiên đã đề nghị Hội đồng xét xử cho tiếp tục phiên xử và tiến hành xét xử trước 3 tội danh đối với bị cáo Kiên gồm: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, Trốn thuế, Kinh doanh trái phép. Đây là nhóm 3 tội danh không liên quan đến các nhân viên ACB và cá nhân bị cáo Trần Xuân Giá. Bị cáo Kiên đề nghị khi nào bị cáo Giá có thể đến hầu Tòa được thì sẽ xét xử tiếp về tội danh “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Cũng liên quan tới các tội danh bị truy tố, bị cáo Kiên đề nghị Hội đồng xét xử triệu tập một số cá nhân, cơ quan, đơn vị mà theo bị cáo Kiên là ảnh hưởng trực tiếp đến việc xác định tội danh cho bị cáo. Cụ thể, bị cáo Kiên kiến nghị Tòa triệu tập đại diện Phòng Đăng ký kinh doanh của Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hà Nội, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán, Tổng cục Thuế… cùng một số cá nhân khác.

Liên quan đến đề nghị của các luật sư và bị cáo về việc triệu tập một số cá nhân, tổ chức và xác định lại vai trò tham gia tố tụng của Ngân hàng ACB, Vietinbank…, Hội đồng xét xử cho rằng: Quá trình xét xử, nếu xét thấy cần thiết, Hội đồng xét xử sẽ triệu tập những tổ chức, cá nhân này để đảm bảo tính chất khách quan của phiên xử. Việc xác định lại vai trò của các ngân hàng nói trên sẽ được Tòa xác định rõ trong quá trình xét xử.

Huỳnh Thị Huyền Như (bị cáo vụ án lừa đảo 4.000 tỉ đồng) tới tòa với tư cách người có quyền và nghĩa vụ liên quan (Ảnh: Tuổi trẻ)

Phần thủ tục bắt đầu phiên tòa chiếm trọn thời gian xét xử buổi sáng phiên khai mạc phiên tòa. Buổi chiều, phiên xử tiếp tục với phần thẩm vấn.

Theo cáo trạng của Viện kiểm sát, từ năm 1993, ông Kiên sở hữu gần 3,8% cổ phiếu của Ngân hàng ACB, giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng Quản trị trong 14 năm (1994-2008), Chủ tịch Hội đồng đầu tư Ngân hàng ACB trong 9 năm (2003-2012). Trong thời gian này, ông thành lập 6 công ty gồm: Công ty cổ phần phát triển sản xuất và xuất nhập khẩu Thiên Nam, Công ty cổ phần đầu tư Thương mại B&B, Công ty cổ phần tập đoàn tài chính Á Châu, Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội, Công ty cổ phần đầu tư Á Châu và Công ty TNHH đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội. Cả 6 công ty đều do ông Kiên làm chủ tịch Hội đồng Quản trị.

Cáo trạng xác định, từ ngày 15-5-2007 đến ngày 3-8-2012, thông qua 6 công ty này, ông Kiên đã tổ chức kinh doanh không đúng với giấy phép khi mua bán cổ phần, cổ phiếu, vàng với tổng số tiền hơn 21.000 tỷ đồng.

Ngoài kinh doanh trái phép, ông Kiên còn có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Cụ thể, Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội (ACBI), thế chấp 20 triệu cổ phần Công ty cổ phần Thép Hòa Phát để đảm bảo nghĩa vụ trả nợ tại ngân hàng ACB. Song với tư cách là Chủ tịch Hội đồng Quản trị, ông Kiên đã chỉ đạo Trần Ngọc Thanh (Giám đốc ACBI), Nguyễn Thị Hải Yến (kế toán trưởng) lập khống biên bản họp Hội đồng Quản trị và quyết định về việc bán số cổ phần để tạo lòng tin với Công ty TNHH một thành viên Thép Hòa Phát làm công ty này tin số cổ phần này đang được ACBI quản lý, chưa chuyển nhượng và có tranh chấp. Do vậy, ngày 21-5-2012, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên thép Hòa Phát đã ký hợp đồng mua 20 triệu cổ phần này và chuyển 264 tỷ đồng cho Công ty ACBI. Nguyễn Đức Kiên bị cho là chủ mưu lừa đảo trong vụ này; Thanh, Yến là đồng phạm giúp sức.

Về tội danh bị cáo buộc “Cố ý làm trái quy định Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”, ngoài ông Kiên còn có nhiều lãnh đạo cao cấp của ACB bị Viện kiểm sát xác định là có liên quan. Cụ thể, ngày 22-3-2010, thường trực Hội đồng Quản trị Ngân hàng ACB gồm các ông Trần Xuân Giá (Chủ tịch Hội đồng Quản trị), Lê Vũ Kỳ, Phạm Trung Cang, Trịnh Kim Quang (3 Phó Chủ tịch), Lý Xuân Hải (Tổng giám đốc), Huỳnh Quang Tuấn (Phó Tổng giám đốc) cùng Nguyễn Đức Kiên ra quyết định về việc ủy thác cho các cá nhân gửi tiền, ngoại tệ ở những tổ chức tín dụng. Từ ngày 27/6-5/9/2011, ông Hải đã ủy quyền cho kế toán trưởng ủy thác gần 720 tỷ đồng cho 19 nhân viên ngân hàng gửi tiết kiệm vào Vietinbank Chi nhánh Nhà Bè và Vietinbank Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh. Lãi suất ghi trong hợp đồng là 14% một năm; lãi suất thỏa thuận ngoài hợp đồng từ 3,7 đến 13% một năm. Tuy nhiên, toàn bộ số tiền đã bị Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ thuộc Vietinbank Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh) sử dụng thủ đoạn gian dối để chiếm đoạt, gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB.

Cơ quan công tố còn nhận định, trong thời gian nắm giữ vai trò quan trọng tại Ngân hàng ACB, ông Kiên cùng các ông Trần Xuân Giá, Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang, Lê Vũ Kỳ, Lý Xuân Hải đã thống nhất ban hành chủ trương mua cổ phiếu trên thị trường chứng khoán và đầu tư cổ phiếu ACB gây thiệt hại gần 690 tỷ đồng. Các ông này bị cáo buộc phải chịu trách nhiệm hình sự vì gây thiệt hại cho Ngân hàng ACB hơn 1.400 tỷ đồng.

Kim Anh/TTXVN